Texelse boeren op waterexcursie: ’Ondergronds opslaan van regenwater biedt kansen’
Bron: Noordhollands Dagblad | 23-02-2018 | Nico Volkerts
Jouke Velstra van Acacia Water weet zeker van wel. Het bedrijf onderzocht die mogelijkheid op Texel in opdracht van TexelWater. Daarin werken onder andere LTO, gemeente en hoogheemraadschap samen om zo efficiënt mogelijk om te gaan met het schaarse zoete water op Texel. De goede vooruitzichten die Acacia Water schetst, zijn voor TexelWater en de LTO reden de Texelse boeren uit te nodigen voor een bezoek aan twee projecten. Dus gaat een bus vol Texelse agrariërs al vroeg op pad naar Groningen. Nadat boer Jan Oosterhuis in Hornhuizen van huis is opgehaald, gaat het over steeds smallere weggetjes naar het proefperceel. Dat ligt pal achter de zeedijk. Voortdurend ligt verzilting op de loer door zout kwelwater dat onder de dijk door komt.
Dat er op veel grond langs de Waddenzee toch landbouw mogelijk is, komt door lenzen van zoet water die op het zoute water drijven. Dat is een kwetsbaar systeem. De dikte varieert met de seizoenen. In de winter nemen ze in omvang toe door overvloedige regenval. In de zomer kunnen ze helemaal verdwijnen. Als het zoute grondwater de wortels bereikt, is schade aan het gewas vrijwel onvermijdelijk. Op het perceel van Oosterhuis wordt met drainage geprobeerd die zoetwaterlenzen dikker te maken. Na een moeizame aanloop is dat gelukt. Oosterhuis kan vanaf zijn huis het waterpeil aanpassen. Met succes. Gebleken is dat hoe dieper de drainage ligt, hoe effectiever het resultaat.
De Texelaars zijn er niet van overtuigd dat dit voor hen ook werkt. ,,Dit gaat verzilting tegen. Wij hebben meer last van verdroging.’’ En drainage dieper? ,,Bij mij zit het op een halve meter. Dan zit ik al op schelpen’’, zegt Hans Smit. Smit is een zoetwaterpionier op Texel. Hij deed mee aan een proef met een bassin op het land. Op zich een geslaagd experiment en hij gebruikt het systeem nog steeds. Toch is zijn enthousiasme iets getemperd. Smit: ,,De onderhoudskosten zijn hoog. En het neemt veel ruimte in.’’ Texelaars hebben altijd graag een veerboot bij de hand, dus wordt geluncht in Waddengenot aan Zee, bij de vertrekhaven van de boot naar Schiermonnikoog.
Breezand
Het tweede deel van het programma is dichter bij huis, in Breezand, waar op 2,5 hectare bollengrond van Thijs Langeveld drainage is aangelegd die overtollig regenwater dieper de grond in werkt. Op een diepte die varieert van 10 tot 29 meter is zo een voorraad zoet water aangelegd die in drogere perioden kan worden opgepompt. De proef wees uit dat een perceel zelfvoorzienend kan zijn in de waterbehoefte zonder op de sloot te zijn aangesloten. Daarmee is ook verzilting geen probleem meer. Gecombineerd met druppelsgewijze irrigatie ontstaat een efficiënt watersysteem. ,,Beregening is op dit perceel niet meer nodig.’’
Bijkomend voordeel, aldus Langeveld, is dat op deze diepte de zuurstof in korte tijd uit het water verdwijnt waardoor alle ziektekiemen dood gaan. Ook is er minder uitvloeiing van meststoffen. Velstra stelt dat het systeem rendabel is als de helft van het opgespaarde water kan worden hergebruikt. Zijn verwachting is dat dit percentage op Texel wel op tachtig kan uitkomen. ,,Al zijn meer testen nodig.’’ De Texelaars willen uiteraard weten wat een en ander kost. Er vliegen wat bedragen rond. Het blijft onduidelijk omdat de kosten mede afhankelijk zijn van de omvang van het systeem. Ook speelt mee of door het efficiënte watergebruik een hogere opbrengst kan worden behaald. Terug in de bus stelt Arnold Langeveld, voorzitter van de Texelse LTO KAVB, dat met name de opslag diep in de grond kansen biedt voor Texel. ,,Dit krijgt zeker een vervolg.’’